Πανελλαδικές εξετάσεις υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ημερησίων και Εσπερινών ΕΠΑΛ έτους 2022.

  Σύμφωνα με την εγκύκλιο  υπ.αρ. Φ.251/ 57017 /Α5/18-5-2022 διευκρινίστηκαν τα θέματα που αφορούν τις Πανελλαδικές εξετάσεις υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

   Όπως είναι γνωστό οι υποψήφιοι/ες με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητές τους σύμφωνα με τις διατάξεις της αριθ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης, όπως τροποποιήθηκε με την αριθ.Φ.251/41927/Α5/2022 (ΦΕΚ 1785 Β΄) ΥΑ.

 Ειδικότερα: α) Όσοι εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου Δ και Γ i) του άρθρου 1 της αριθ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης, όπως τροποποιήθηκε με την αριθ.Φ.251/41927/Α5/2022 (ΦΕΚ 1785 Β΄) ΥΑ εξετάζονται μόνο γραπτά στο ίδιο εξεταστικό κέντρο στο οποίο εξετάζονται και οι υπόλοιποι/ες υποψήφιοι/ες του Λυκείου στο οποίο υπέβαλαν ΑίτησηΔήλωση, σε ξεχωριστή αίθουσα και ο χρόνος εξέτασής τους μπορεί να παραταθεί με απόφαση της Επιτροπής του Εξεταστικού Κέντρου, βάσει των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 3 της ως άνω ΥΑ όπως τροποποιήθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 64 του Ν.4917/2022 (ΦΕΚ 67 Α’), ειδικά για τις πανελλαδικές εξετάσεις του έτους 2022 και των οδηγιών που περιέχονται στην ανωτέρω 3 σχετική εγκύκλιό μας. Ο χρόνος παράτασης της γραπτής εξέτασης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 30΄ λεπτά.

Συγκεκριμένα εξετάζονται μόνο γραπτά οι υποψήφιοι/ες που:

 i) έχουν ιδιαίτερα σοβαρά προβλήματα ακοής (κωφοί, βαρήκοοι) σε ποσοστό 67% και πάνω 

ii) παρουσιάζουν προβλήματα λόγου και ομιλίας (δυσαρθρία, τραυλισμός) 

iii) παρουσιάζουν προβλήματα επιληψίας 

iv) παρουσιάζουν διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, εφόσον στη γνωμάτευση των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ), αναγράφεται ο γραπτός τρόπος εξέτασης.

β) Όσοι εμπίπτουν στις διατάξεις των παραγράφων Α και Γ ii) του άρθρου 1 της αριθ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης εξετάζονται προφορικά στα Βαθμολογικά Κέντρα ή στα Ειδικά Εξεταστικά Κέντρα βάσει των διατάξεων του άρθρου 3 της ως άνω ΥΑ και των οδηγιών που περιέχονται στις ανωτέρω 3 και 4 σχετικές εγκυκλίους μας. 

Συγκεκριμένα εξετάζονται προφορικά μόνο οι εξεταζόμενοι/ες που αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση επειδή:

 i) είναι τυφλοί, σύμφωνα με το Ν.958/79 (ΦΕΚ 191 Α΄) ή έχουν ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67% ή είναι αμβλύωπες με ποσοστό αναπηρίας στην όρασή τους τουλάχιστον 67%,

 ii) έχουν κινητική αναπηρία μόνιμη ή προσωρινή τουλάχιστον 67% που συνδέεται με τα άνω άκρα,

 iii) πάσχουν από σπαστικότητα των άνω άκρων,

 iv) παρουσιάζουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία ή

 ν) παρουσιάζουν διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, εφόσον στη γνωμάτευση των Κέντρων Διεπιστημονικής Αξιολόγησης, Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ) αναγράφεται ο προφορικός τρόπος εξέτασης.

γ) Σύμφωνα με τη παράγραφο Β του άρθρου 1 της αριθμ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης, όπως τροποποιήθηκε με την αριθ.Φ.251/41927/Α5/2022 (ΦΕΚ 1785 Β΄) ΥΑ, προφορικά εξετάζονται και οι υποψήφιοι με σύνθετες γνωστικές, συναισθηματικές και κοινωνικές δυσκολίες, παραβατική συμπεριφορά λόγω κακοποίησης, γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή λόγω ενδοοικογενειακής βίας, εφόσον υποβάλουν γνωμάτευση ότι έχουν ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αδυνατούν να υποστούν γραπτή εξέταση. 

Στην περίπτωση αυτή, η γνωμάτευση χορηγείται από το οικείο Κέντρο Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ) ή τα Κοινοτικά Κέντρα Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων ή τα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων, ύστερα από προσκόμιση είτε ιατρικής βεβαίωσης Δημόσιου Νοσοκομείου που κοινοποιήθηκε σε δικαστικές αρχές, σε περίπτωση κακοποίησης του υποψηφίου λόγω γονεϊκής παραμέλησης και εγκατάλειψης ή ενδοοικογενειακής βίας, είτε βεβαίωσης από δικαστική αρχή ή εισαγγελέα ανηλίκων, σε περίπτωση παραβατικής συμπεριφοράς. 

Δεν γίνονται δεκτές οι γνωματεύσεις οι οποίες αναφέρουν αναπηρίες ή μαθησιακές ή συναισθηματικές δυσκολίες διαφορετικές από εκείνες που αναγράφονται στις προαναφερόμενες περιπτώσεις. 

Κανένας άλλος και για οποιονδήποτε άλλο λόγο (υγείας κλπ) δεν επιτρέπεται να εξετάζεται προφορικά.

 δ) Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 2 της αριθμ.Φ.251/22806/Α5/26-2-2021 (ΦΕΚ 897 Β΄) Υπουργικής Απόφασης, όπως τροποποιήθηκε με την αριθ.Φ.251/41927/Α5/2022 (ΦΕΚ 1785 Β΄) ΥΑ, οι υποψήφιοι που πάσχουν από κάταγμα ή άλλη προσωρινή βλάβη των άνω άκρων που καθιστά αδύνατη τη χρήση τους για γραφή κατά τη διάρκεια της τακτικής περιόδου των πανελλαδικών εξετάσεων, δύνανται να εξετάζονται γραπτά στις Επαναληπτικές Πανελλαδικές Εξετάσεις του άρθρου 13Α του Ν.4186/2013 (ΦΕΚ 193 Α’) στο σύνολο των μαθημάτων που έχουν δηλώσει στην Αίτηση-Δήλωση. 

Για την περίπτωση αυτή οι υποψήφιοι, προκειμένου να συμμετάσχουν στις επαναληπτικές εξετάσεις του Σεπτεμβρίου, θα πρέπει το αργότερο εντός δύο (2) ημερών, εκ των οποίων τουλάχιστον η τελευταία εργάσιμη, από την ημέρα λήξης του Προγράμματος πανελλαδικών εξετάσεων είτε των μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Προσανατολισμού των ημερησίων και εσπερινών Γενικών Λυκείων είτε των μαθημάτων Γενικής Παιδείας και Ειδικότητας των ημερησίων και εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων κατά περίπτωση, ανάλογα με τη συμμετοχή τους στις αντίστοιχες εξεταστικές διαδικασίες, να καταθέσουν σχετική αίτηση προς την ΕΕΔΔΕ που εδρεύει στη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία ανήκει το Λύκειο κατάθεσης της αίτησης-δήλωσής τους. 

Στην περίπτωση των Ειδικών Μαθημάτων και των νέων Μουσικών Μαθημάτων η προθεσμία κατάθεσης της σχετικής αίτησης είναι το αργότερο εντός δύο ημερών από την ημέρα εξέτασης του αντίστοιχου μαθήματος που είχε δηλώσει. 

Η αίτηση για συμμετοχή στις Επαναληπτικές Πανελλαδικές Εξετάσεις, θα πρέπει να συνοδεύεται από α) δικαιολογητικά ασθενείας ή ιατρική γνωμάτευση από Δημόσιο Νοσοκομείο τα οποία φέρουν σφραγίδα Διευθυντή είτε Κλινικής ΕΣΥ ή Εργαστηρίου ή Πανεπιστημιακού Τμήματος ή από Δημόσιο Κέντρο Υγείας, τα οποία φέρουν σφραγίδα του Διευθυντή του Κέντρου, ή β) δικαιολογητικά ασθενείας ή ιατρική γνωμάτευση από Ιδιωτικό Νοσοκομείο τα οποία φέρουν  υπογραφή και σφραγίδα του θεράποντος ιατρού και του Διοικητικού Διευθυντή της ιδιωτικής Κλινικής, από τα οποία να προκύπτει η αδυναμία του υποψηφίου να συμμετάσχει σε γραπτή εξέταση. 

Στη γνωμάτευση/ δικαιολογητικά ασθενείας, εκτός από το κάταγμα ή την προσωρινή βλάβη, πρέπει να πιστοποιείται ρητώς η αδυναμία χρήσης του άνω άκρου για γραφή και να αναγράφεται το χρονικό διάστημα ισχύος τους, το οποίο πρέπει να εμπεριέχει την περίοδο των πανελλαδικών εξετάσεων.

. Επιπλέον προδιαγραφές για το 2022. 

Λόγω των υγειονομικών συνθηκών εξαιτίας του κορωνοϊού, για φέτος πρέπει να τηρούνται οι εξής επιπλέον προδιαγραφές για την προφορική εξέταση των υποψηφίων καθώς και όσα ορίζονται στην αριθ.Φ.251/55062/Α5/13-5-2022 (ΦΕΚ 2368 Β’) ΚΥΑ: 

- οι επιτροπές προφορικής εξέτασης ΔΕΝ θα λειτουργήσουν στο χώρο λειτουργίας των ΒΚ, δηλαδή στους χώρους της βαθμολόγησης των γραπτών, αλλά σε παρακείμενο κτήριο ή ανεξάρτητες αίθουσες, για να αποφεύγεται ο συγχρωτισμός υποψηφίων και βαθμολογητών.

 - στις αίθουσες αναμονής και προετοιμασίας των προφορικών υποψηφίων, πρέπει να τηρείται η απόσταση του 1,5 μέτρου ανά υποψήφιο και οι αίθουσες να έχουν επαρκή φυσικό αερισμό 

- στις αίθουσες εξέτασης οι εξεταστές-βαθμολογητές και ο υποψήφιος θα τηρούν την απόσταση του 1,5 μέτρου και οι αίθουσες να έχουν επαρκή φυσικό αερισμό 

- σε κάθε αίθουσα εξέτασης θα λειτουργεί ΜΟΝΟ μία τριμελής επιτροπή εξέτασης 

- σε κάθε τριμελή επιτροπή εξέτασης θα αναλογούν 5-7 το μέγιστο υποψήφιοι 

- η χρήση προστατευτικής μάσκας σε όλους τους εσωτερικούς χώρους των εξεταστικών κέντρων είναι υποχρεωτική

 ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ 

Οι υποψήφιοι με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες πρέπει κατά τη διάρκεια της εξέτασης να αντιμετωπίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση και να αποδώσουν σύμφωνα με τις γνώσεις και τις ικανότητές τους. 

Η αξιολόγηση με προφορικές δοκιμασίες στα Κέντρα Εξέτασης υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συνιστά μια διαφοροποιημένη προσέγγιση που απορρέει από τις διαφοροποιημένες διδακτικές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί προκειμένου να υποστηρίξουν μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 

Πρόκειται για μαθητές ικανούς να παρακολουθήσουν το πλήρες Αναλυτικό Πρόγραμμα της τάξης τους και εμποδίζονται από δυσκολίες στη διαχείριση του χρόνου, του γραπτού λόγου και στην απόδοση των γνώσεών τους με τους κοινούς τρόπους εξέτασης. 

Η προφορική διαδικασία εξέτασης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δίνει την ευκαιρία στους μαθητές να αποδώσουν σύμφωνα με τις γνώσεις τους και την προσπάθειά τους. 

Α) Όσον αφορά στους μαθητές με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) προτείνονται τα εξής: Κατά την τρίωρη αξιολόγηση των μαθητών με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος επιτρέπονται οι ρουτίνες που επιθυμούν και δεν παραβιάζουν τους γενικούς κανονισμούς (π.χ. ένα συγκεκριμένο αντικείμενο πάνω στο θρανίο ή μια συγκεκριμένη θέση σε σχέση με το φωτισμό κλπ). 

Επίσης φροντίζουμε για την αποφυγή ερεθισμάτων που παρενοχλούν τους μαθητές με ΔΑΦ να συγκεντρωθούν και αφορούν στην ιδιαίτερη λειτουργικότητά τους ως προς τις αισθήσεις τους (θόρυβοι ή συζητήσεις στο φόντο της αίθουσας, αποφυγή βλεμματικής επαφής, μεταβολές του φωτισμού κλπ.). 

Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση οι μαθητές με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος έχουν ανάγκη από πολύ συγκεκριμένες και προβλέψιμες διαδικασίες οι οποίες βοηθούν στη μέγιστη απόδοσή τους (π.χ. μπορεί να ζητήσουν να σταθούν όρθιοι ή να καθίσουν πιο πλάγια, μπορεί να αποδιοργανώνονται από το επίμονο βλέμμα, μπορεί να χρειάζονται να συμβουλεύονται το γραπτό τους). Οι ερωτήσεις που απευθύνονται από τον βαθμολογητή χρειάζεται να είναι σύντομες και συγκεκριμένες, να δίνονται κατά μικρότερες περιόδους και να αποφεύγονται οι γενικού τύπου ερωτήσεις – παρατηρήσεις. 

Χρειάζεται να απευθύνονται παραινετικές ερωτήσεις, σε κάθε φάση της αξιολόγησης – βαθμολόγησης και να μεσολαβεί μικρός χρόνος αναμονής ή σιωπής προκειμένου ο μαθητής να απαντήσει. 

Οι μαθητές με ΔΑΦ που συνοδεύονται από εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης (Π.Σ.) δικαιούνται να συνοδεύονται από τον συγκεκριμένο εκπαιδευτικό και στην αξιολόγηση – βαθμολόγηση, ώστε να επιτυγχάνουν την εξοικείωση που χρειάζονται. 

Οι εκπαιδευτικοί ΠΣ δεν παρεμβαίνουν, δεν εξηγούν, δεν βοηθούν τον εξεταζόμενο αλλά μπορούν να υποστηρίζουν τον μαθητή με τις μη λεκτικές παραινέσεις και τους οπτικούς δείκτες που έχουν καθιερώσει μεταξύ τους προκειμένου να επιτυγχάνεται η συνεργασία. 

Β) Όσον αφορά στους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (ΕΜΔ) προτείνονται τα εξής: 

Οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία) αντιμετωπίζουν κυρίως δυσκολίες στη διαχείριση του γραπτού λόγου και στην αυθόρμητη παραγωγή γραπτού και ρέοντος λόγου (π.χ. δυσκολίες στην ανάγνωση μεγάλων κειμένων, ασυνέπειες ως προς την ορθή γραφή και τη σύνταξη, αγνόηση των συμβόλων τονισμού και στίξης, κλπ). 

Για τον λόγο αυτό άλλωστε αξιολογούνται με προφορικές δοκιμασίες. 

Έχουν βέβαια το δικαίωμα, κατά το στάδιο της προετοιμασίας του θέματος, να χρησιμοποιούν πρόχειρο, όπου θα καταγράφουν τις σκέψεις τους και στη συνέχεια να αναπτύσσουν προφορικά τις απαντήσεις τους. 

Συχνά συνεμφανίζουν δυσκολίες στην συγκέντρωση και στην επικέντρωση προσοχής και απορροφούνται από τους θορύβους του «φόντου» (συζητήσεις στον διάδρομο, θορυβώδης κινητικότητα κλπ). 

Οι επιτηρητές προτείνεται να βοηθούν τους μαθητές με παραινέσεις ως προς τη συγκέντρωση και ως προς την τήρηση του χρόνου και να εξασφαλίζουν την αδιατάρακτη ροή της διαδικασίας. 

Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση των μαθημάτων των θετικών επιστημών καταβάλλεται προσπάθεια να αξιολογηθούν οι γνώσεις, η ανάπτυξη σκεπτικού και στρατηγικής επίλυσης των προβλημάτων πέραν των υπολογιστικών και διαχειριστικών δυσκολιών (π.χ. αναριθμητισμό) που άλλωστε συνιστούν μέρος των δυσκολιών των μαθητών με ΕΜΔ. 

Οι μαθητές που αντιμετωπίζουν ΕΜΔ του τύπου δυσαριθμησίας, αστοχούν πολλές φορές στη χρήση των συμβόλων και των προσήμων. Προκειμένου να μην καταναλώσουν όλο τον χρόνο τους στη λάθος κατεύθυνση μπορεί να υποδειχθεί με μια γενική παραίνεση να προσέξουν τα σύμβολα και τα πρόσημα. 

Αν στην απάντηση κάποιου θέματος απαιτείται γραφική παράσταση και ο υποψήφιος αδυνατεί να γράψει, ο εξεταστής μπορεί να σχεδιάσει τη γραφική παράσταση καθ΄ υπόδειξη του εξεταζόμενου. 

Όταν ο εξεταζόμενος καλείται να απαντήσει σε θέματα όπως είναι η Ιστορία, η Βιολογία κλπ., εφόσον ο εξεταστής διαπιστώνει ότι ο εξεταζόμενος αδυνατεί να αποδώσει το εξεταζόμενο αντικείμενο με συνεχή λόγο, μπορεί να τον εξετάσει με την υποβολή ερωτήσεων, οι οποίες θα τον διευκολύνουν στην διατύπωση των γνώσεων, αλλά δεν θα πρέπει να είναι τέτοιας μορφής που θα υποδεικνύουν την απάντηση. 

Αν κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας των θεμάτων ή κατά τη διάρκεια της εξέτασης ο εξεταζόμενος ζητήσει την ανάγνωση κάποιου θέματος, τότε ο επιτηρητής ή ο εξεταστής αντίστοιχα θα μπορούσε να επαναλάβει άλλη μία φορά την ανάγνωση κάποιου θέματος.

 Κατά την αξιολόγηση – βαθμολόγηση προτείνεται οι υποψήφιοι να συμβουλεύονται ιδιαιτέρως τις σημειώσεις στο πρόχειρό τους. 

Στην περίπτωση των υποψηφίων με δυσλεξία ή δυσορθογραφία και εκτός από την περίπτωση των ασκήσεων γραμματικής δεν λαμβάνονται υπόψη τα ορθογραφικά λάθη. 

 Επισημαίνεται ότι η ιδιαίτερη αντιμετώπιση των εξεταζόμενων δεν συνιστά σε καμία περίπτωση επιεική αξιολόγηση ή άλλης μορφής ιδιαίτερη μεταχείριση, αλλά σκοπεύει μόνο στην παροχή της δυνατότητας να εξωτερικεύσουν τις γνώσεις, τις οποίες λόγω της πάθησής τους αδυνατούν να εξωτερικεύσουν με το γραπτό λόγο. 

Είναι αυτονόητο ότι, όλοι οι συμμετέχοντες στην επιτροπή εξέτασης των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες δεν επιτρέπεται να συμπεριφέρονται περιφρονητικά ή απαξιωτικά έναντι των εξεταζόμενων.