Ποιος ο ρόλος του Επιστήμονα Περιβάλλοντος

Ο όρος «Περιβαλλοντολόγος», στους μη γνωρίζοντες, συχνά συγχέεται με τον ρόλο του
περιβαλλοντικού ακτιβιστή. Ένα τέτοιο χονδροειδές λάθος θα μπορούσε να συγκριθεί με
πιθανή σύγχυση των όρων Κοινωνιολόγου και Σοσιαλιστή.

Ο Περιβαλλοντολόγος (ή Επιστήμονας Περιβάλλοντος) αναγνωρίζεται:
α) ως ειδικότητα που εντάσσεται στο ΠΕ Περιβάλλοντος (δημόσια διοίκηση),
β) λαμβάνει Μελετητικό Πτυχίο κατηγορίας 27* (Περιβαλλοντικές Μελέτες), και
γ) εντάσσεται στην εκπαίδευση στην ειδικότητα ΠΕ88.05 Φυσικού Περιβάλλοντος.

Ο ρόλος του Περιβαλλοντολόγου για το Περιβάλλον είναι ανάλογος με αυτόν του Γιατρού
στην ανθρώπινη υγεία. Ως γνωστόν, είναι πολλά τα επαγγέλματα που υπηρετούν την υγεία.
Φαρμακοποιοί, διαιτολόγοι, γυμναστές, φυσικοθεραπευτές, νοσηλευτές κλπ αποτελούν
σημαντικούς συντελεστές στο πλέγμα υποστήριξης της ανθρώπινης υγείας. Όμως, οι γιατροί
διαφόρων ειδικοτήτων έχουν τον κεντρικό ρόλο στο πλέγμα αυτό.

Στην περίπτωση της Περιβαλλοντικής Επιστήμης, διάφορες ειδικότητες (Χημικοί, Φυσικοί,
Μηχανικοί, Οικονομολόγοι, Εκπαιδευτικοί κ.α.) καλούνται να υποστηρίξουν το ευρύτερο
πλέγμα. Κεντρικό ρόλο και γνώση όμως στη διάγνωση, αξιολόγηση και αντιμετώπιση των
περιβαλλοντικών προβλημάτων έχουν οι Περιβαλλοντικοί Επιστήμονες. Σε αναλογία με τον
γιατρό, ο Περιβαλλοντολόγος εκπαιδεύεται ώστε να καλύψει το επίπεδο της πρωτοβάθμιας
υγείας. Δηλαδή, προληπτικής διαχείρισης («προληπτικής Ιατρικής») και πρώτης διάγνωσης
όταν ανακύπτει πρόβλημα. Είναι εκείνος που μπορεί να παραπέμψει είτε σε ειδικότητες
Περιβαλλοντικών Επιστημόνων που εξειδικεύονται σε επιμέρους αντικείμενα (διαχείριση
αποβλήτων, διαχείριση βιοποικιλότητας κλπ) είτε σε συγγενείς ειδικότητες όπως είναι οι
Μηχανικοί Περιβάλλοντος, οι Δασολόγοι, οι Ωκεανογράφοι κλπ. Στον εν λόγω παραλληλισμό,
ο Περιβαλλοντολόγος αποφοιτά ως «παθολόγος» και εξειδικεύεται μέσω περεταίρω
κατάρτισης και επαγγελματικής εμπειρίας, ενώ ο Μηχανικός Περιβάλλοντος καλείται να
παίξει ρόλο παρεμβατικό ανάλογο του «χειρουργού».
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Δικαίωμα υπογραφής μελετών, όπως και οι Μηχανικοί, στα 4 χρόνια από την αποφοίτηση
Αναπαράγεται στρεβλά η πληροφορία ότι οι Μηχανικοί αποκτούν δικαίωμα υπογραφής
περιβαλλοντικών μελετών αμέσως μετά την αποφοίτησή τους ενώ οι Περιβαλλοντολόγοι
αποκτούν το δικαίωμα αυτό στα 4 χρόνια από την αποφοίτηση. Για ΟΛΕΣ τις περιπτώσεις
Μηχανικών και Επιστημόνων, ο νόμος προβλέπει την παρέλευση 4 ετών από την
ολοκλήρωση των προπτυχιακών σπουδών προκειμένου να αποκτήσουν δικαίωμα
υπογραφής μελετών (Περιβαλλοντικών ή άλλων).

Προεδρικό Διάταγμα 138/2009 - ΦΕΚ 185/Α/24-9-2009 Άρθρο 2. παρ. 4.: "Για την εγγραφή
στην Α ́ τάξη (πτυχίου Μελετητή) απαιτείται μόνο η παρέλευση τετραετίας τουλάχιστον από
τη λήψη του τίτλου σπουδών και η κτήση άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, σε όποιες
περιπτώσεις αυτή προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις...

Μεγάλες ομάδες αντικειμένων απασχόλησης του Περιβαλλοντολόγου είναι:

· Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ορθά: Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Περιβαλλοντική Αδειοδότηση). Εδώ θα βρούμε ιδιώτες Περιβαλλοντολόγους στην προετοιμασία και σύνταξη της μελέτης – φακέλου, στελέχη υπηρεσιών περιβάλλοντος στον έλεγχο των μελετών και επιθεωρητές περιβάλλοντος στον έλεγχο εφαρμογής των περιβαλλοντικών όρων

· Περιβαλλοντικά Συστήματα Ποιότητας (ISO 14001, EMAS, EcoLabel κλπ) αποτελούν εθελούσια συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, δηλαδή, λειτουργία επιχειρήσεων με χαμηλό αποτύπωμα ή/και παραγωγή «πράσινων» προϊόντων. Εδώ η απασχόληση είναι αποκλειστικά στον ιδιωτικό τομέα και αφορά τον σχεδιασμό του συστήματος ποιότητας, από την μία, και τον ρόλο του επιθεωρητή από την άλλη. Σε μικρές επιχειρήσεις – οργανισμούς τον σχεδιασμό εκπονούν γραφεία συμβούλων όπου μπορεί να εργαστεί ο περιβαλλοντολόγος ενώ σε μεγαλύτερες κλίμακες υπάρχει inhouse υπεύθυνος (γραφείο) περιβάλλοντος το οποίο μπορεί να στελεχώσει.

· Διαχείριση Βιοποικιλότητας: Στελεχώνουν σε διάφορα επίπεδα τους φορείς διαχείρισης προστατευτικών περιοχών και τις σχετικές διευθύνσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος. Επίσης απασχολούνται σε εξειδικευμένα γραφείο εκπόνησης σχεδίων για τη διαχείριση ευαίσθητων οικοσυστημάτων. Στο αντικείμενο αυτό περιλαμβάνονται και εξειδικευμένες εκθέσεις που συνοδεύουν τις τυπικές μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων όταν τα έργα βρίσκονται εντός περιοχών Natura.

· Διαχείριση αποβλήτων: Απασχολούνται κυρίως ως στελέχη σε σχετικές υπηρεσίες της αυτοδιοίκησης. Με κατάλληλο μεταπτυχιακό, είναι σε θέση να προδιαγράψουν συστήματα διαχείρισης αποβλήτων. Στην προσδοκώμενη εποχή της κυκλικής οικονομίας μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στην διάδοση της σχετικής κουλτούρας τόσο στον τρόπο που οι επιχειρήσεις παράγουν όσο και στο τρόπο που οι πολίτες καταναλώνουν (οικολογική καταναλωτική συνείδηση).

· Κλιματική Αλλαγή: Πέρα από την μελέτη του φαινομένου στην οποία μικρός αριθμός Περιβαλλοντολόγων απασχολείται σε ερευνητικό επίπεδο, δύο οι είναι ρόλοι. Ο ένας αφορά στην ανάγκη ανάσχεσης της πορείας (μέχρι τώρα αυτό εστιάζεται στην μείωση των ορυκτών καυσίμων άρα ανάπτυξη των ΑΠΕ ενώ πρέπει να αναταχθεί και η απώλεια βλάστησης και να εξορθολογηστεί η ίδια η κατανάλωση) και ο άλλος αφορά στην προσαρμογή μας στις νέες συνθήκες (θερμότερο κλίμα και ακραία φαινόμενα) για να είμαστε προετοιμασμένοι σε όρους ασφάλεια αλλά και ευημερίας. Και σε αυτά αναμένεται αύξηση αναγκών σε ειδικούς με ολοκληρωμένη προσέγγιση ακολουθώντας τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης

· Προγράμματα και Εκθέσεις Βιώσιμης Πολιτικής Επιχειρήσεων: Αναδυόμενο αντικείμενο με γνωστές ως τώρα τις πρακτικές Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αλλά με αναμενόμενα μεγάλη ζήτηση στις Εκθέσεις ESG. Λόγω της δομής του προγράμματος σπουδών στο Τμήμα Περιβάλλοντος, υπάρχει επαρκής αντίληψη ως προς την τρισδιάστατη προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης (ισορροπία ανάμεσα σε: περιβάλλον - κοινωνία - οικονομία). Ρόλος του Περιβαλλοντολόγου είναι η υποβοήθηση της χάραξης πολιτικής και η σύνταξη της σχετικής έκθεσης. Στις μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις μπορεί να παίξει ουσιαστικό ρόλο καθοδήγησης και αλλαγής πνεύματος σε διοικούντες και εργαζομένους.

· Περιβαλλοντική Ευαισθητοποίηση & Αγωγή: απασχολούνται είτε σε δομές περιβαλλοντικής ενημέρωσης είτε σε οργανισμούς δημόσιους ή μη κυβερνητικούς οργανισμούς που υλοποιούν καμπάνιες ευαισθητοποίησης. Προς το παρόν διδάσκουν μόνο σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας.

Τα social media του Τμήματος Περιβάλλοντος:

· Ιστοσελίδα

· Facebook

· Instagram

· LinkedIn

Ενημέρωση - Πληροφορίες: Μάριος Μπαλής, MSc

Μέλος ΕΤΕΠ Τμήμα Περιβάλλοντος Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Video προβολής…

· Promo Τμήματος https://youtu.be/b06pvQji2GQ