Με τον Ν. 4763/2020, καθιερώνεται Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής
Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.), το οποίο αναπτύσσεται στα επίπεδα τρία (3), τέσσερα (4) και πέντε (5)
του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων (Πλαίσιο), κατ’ αντιστοιχία με εκείνα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων.
Ειδικότερα:
- στο επίπεδο τρία (3) εντάσσονται οι Επαγγελματικές Σχολές Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) και οι Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ.) Μαθητείας του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.),
- στο επίπεδο τέσσερα (4) τα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) και τα Λύκεια των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων - Λυκείων (ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.-Λ.) και
- στο επίπεδο πέντε (5) τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και το Μεταλυκειακό Έτος - Τάξη Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ
Η μεταγυμνασιακή επαγγελματική εκπαίδευση και
κατάρτιση, επιπέδου τρία (3), παρέχεται από τις Ε.Σ.Κ.
και τις ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ..
Σκοπός των ανωτέρω σχολών είναι:
α) η παροχή υπηρεσιών αρχικής επαγγελματικής
εκπαίδευσης και κατάρτισης σε αποφοίτους με τίτλο της
υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή τίτλο ισότιμο προς αυτόν,
β) η αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής, η αναβάθμιση των βασικών δεξιοτήτων των κατόχων τίτλων
υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή ισότιμων προς αυτούς και
η ένταξή τους στην αγορά εργασίας και
γ) η μέριμνα για την ένταξη στην επαγγελματική ζωή
ευπαθών και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε ό,τι
αφορά στις Ε.Σ.Κ.,
δ) ειδικότερα, οι ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ. παρέχουν μεταγυμνασιακή επαγγελματική εκπαίδευση επιπέδου τρία (3), εφαρμόζοντας το δυικό σύστημα, που
συνδυάζει τη θεωρητική και εργαστηριακή εκπαίδευση
στην τάξη με την μαθητεία σε εργασιακό χώρο.
Οι Ε.Σ.Κ. μπορεί να είναι δημόσιες ή ιδιωτικές, ημερήσιες ή εσπερινές. Η φοίτηση στις Ε.Σ.Κ. και τις ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του
Ο.Α.Ε.Δ. είναι διετής και περιλαμβάνει τις τάξεις Α΄ και Β΄.
Στην Α΄ τάξη εγγράφονται χωρίς εξετάσεις οι κάτοχοι
απολυτηρίου Γυμνασίου ή άλλου ισότιμου τίτλου και
στη Β΄ τάξη εγγράφονται οι μαθητευόμενοι που προάγονται από την Α΄ τάξη. Οι προαγωγικές εξετάσεις στην
Α΄ τάξη, όπως και αυτές με βάση τις οποίες θα κριθεί
επιτυχής η παρακολούθηση στη Β΄ τάξη, διεξάγονται
εντός των Ε.Σ.Κ. και των ΕΠΑ.Σ Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ.,
στα μαθήματα και στις επαγγελματικές ασκήσεις που
έχουν ασκηθεί οι μαθητευόμενοι.
2.
Οι τάξεις Α΄ και Β΄ των Ε.Σ.Κ. και των ΕΠΑ.Σ Μαθητείας
του Ο.Α.Ε.Δ., οργανώνονται σε τμήματα ειδικότητας. Σε
κάθε ειδικότητα περιλαμβάνονται «Πρόγραμμα μάθησης στην εκπαιδευτική δομή» και «πρακτική άσκηση» ή
«Πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο», σύμφωνα
με τον Οδηγό Κατάρτισης.
Στις Ε.Σ.Κ., το «Πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό
χώρο» διέπεται από σύμβαση, που συνάπτεται μεταξύ
του φορέα λειτουργίας της Ε.Σ.Κ. και του εργοδότη,
φυσικού ή νομικού προσώπου, ιδιωτικού ή δημοσίου
δικαίου, με δυνατότητα παροχής κινήτρων πρόσληψης του μαθητευομένου μετά το πέρας της μαθητείας.
Η πρακτική άσκηση και το πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο τόσο στους ιδιωτικούς όσο και στους φορείς
του δημοσίου είναι δυνατόν να χρηματοδοτούνται από
εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους. Η φοίτηση στις δημόσιες Ε.Σ.Κ. και στις ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ. είναι δωρεάν.
Οι περ. α΄ και ζ΄ της παρ. 1 του άρθρου 25 του ν. 4186/
2013 (Α΄ 193), αντικαθίστανται και η παρ. 1 του άρθρου 25
του ν. 4186/2013 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Καθιερώνονται οι ακόλουθοι τίτλοι επαγγελματικής
εκπαίδευσης και κατάρτισης:
α. Πτυχίο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου τρία (3), που χορηγείται στους αποφοίτους των Σχολών Επαγγελματικής Κατάρτισης (Σ.Ε.Κ.),
των Επαγγελματικών Σχολών Κατάρτισης (Ε.Σ.Κ.) και
των Επαγγελματικών Σχολών Μαθητείας (ΕΠΑ.Σ.) του
Ο.Α.Ε.Δ., ύστερα από πιστοποίηση.
β. Απολυτήριο Γενικού Λυκείου επιπέδου 4, που χορηγείται στους αποφοίτους των Γενικών Λυκείων (ΓΕ.Λ.).
γ. Απολυτήριο Επαγγελματικού Λυκείου (ΕΠΑ.Λ.) επιπέδου 4 (ισότιμο με το Απολυτήριο Γενικού Λυκείου), που
χορηγείται στους αποφοίτους της Γ΄ Τάξης των Επαγγελματικών Λυκείων (ΕΠΑ.Λ.) μετά από ενδοσχολικές
εξετάσεις.
δ. Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 4, που χορηγείται στους
αποφοίτους της Γ΄ Τάξης των Επαγγελματικών Λυκείων
(ΕΠΑ.Λ.) μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις.
ε. Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 5, που χορηγείται στους
αποφοίτους της Τάξης Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ. μετά από
πιστοποίηση.
στ. Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 5, που χορηγείται στους
αποφοίτους Ι.Ε.Κ. μετά από πιστοποίηση.
ζ. Πιστοποιητικό Επάρκειας, που χορηγείται σε επαγγελματίες οι οποίοι παρακολούθησαν σε Κέντρο Διά Βίου
Μάθησης πρόγραμμα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής
Κατάρτισης συμβατό με το εκάστοτε ισχύον επαγγελματικό περίγραμμα προκειμένου να εκσυγχρονίσουν ή
αναβαθμίσουν τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις δεξιότητες του επαγγέλματος, μετά από επιτυχή συμμετοχή
σε εξετάσεις πιστοποίησης που διενεργούνται από τον
ΕΟΠΠΕΠ ή υπό την εποπτεία του.».
ΙΕΚ:
Σκοπός των Ι.Ε.Κ. είναι:
α) η παροχή αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης
σε αποφοίτους της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, δηλαδή των Γενικών Λυκείων (ΓΕ.Λ.) και
των ΕΠΑ.Λ., καθώς και σε κατόχους ισότιμων τίτλων καΙ
β) η εξασφάλιση στους καταρτιζόμενους αντίστοιχων
προσόντων, με τη διδασκαλία επιστημονικών, τεχνικών,
επαγγελματικών και πρακτικών γνώσεων και την καλλιέργεια ανάλογων δεξιοτήτων, ώστε να διευκολύνεται
η επαγγελματική τους ένταξη και να διασφαλίζεται
η προσαρμογή τους στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της
παραγωγικής διαδικασίας
Τα δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, τα οποία κατά τη λήξη δύο (2)
συνεχόμενων ετών κατάρτισης από το έτος κατάρτισης
2020-2021 και εφεξής, έχουν συνολικό κατ’ έτος αριθμό
φοιτούντων/καταρτιζομένων που δεν υπερβαίνει τους
εκατό (100), τίθενται σε αναστολή λειτουργίας ή συγχωνεύονται με άλλα δημόσια Ι.Ε.Κ. . Η φοίτηση στα δημόσια I.E.K. παρέχεται δωρεάν.
Για την απρόσκοπτη παρακολούθηση και ολοκλήρωση της κατάρτισης στα δημόσια Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας
του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, είναι
δυνατή η χορήγηση υποτροφιών σε καταρτιζόμενους
με βάση κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια.
Τα δημόσια και ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. είναι δυνατόν να παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση διά ζώσης ή εξ αποστάσεως, εκπαίδευση-κατάρτιση σύγχρονη ή ασύγχρονη ή
μικτή, με βάση τους Οδηγούς Κατάρτισης των ειδικοτήτων κατάρτισης. Στους Οδηγούς Κατάρτισης μπορεί
να περιλαμβάνονται η χρήση νέων τεχνολογιών, η αξιοποίηση ψηφιακού περιβάλλοντος, κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό για εξ αποστάσεως μάθηση και η κατανομή
μεταξύ της διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσηςκατάρτισης. Εφόσον, μια ειδικότητα μπορεί να παρασχεθεί στο σύνολό της με εξ αποστάσεως κατάρτιση, στους
αποφοίτους της απονέμεται Βεβαίωση Επαγγελματικής
Κατάρτισης (Β.Ε.Κ.) και τους παρέχεται δικαίωμα συμμετοχής στις διαδικασίες πιστοποίησης του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.,
σύμφωνα με το άρθρο 50. Δικαίωμα συμμετοχής στις εξετάσεις πιστοποίησης του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., σύμφωνα με
το άρθρο 50 έχουν και οι απόφοιτοι για τους οποίους
μέρος της κατάρτισης υλοποιήθηκε με την αξιοποίηση
της μεθόδου της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης-κατάρτισης, εφόσον προβλέπεται στον αντίστοιχο Οδηγό Κατάρτισης και τους έχει απονεμηθεί Β.Ε.Κ.
Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητεία :
α) η παροχή υπηρεσιών αρχικής επαγγελματικής
κατάρτισης, σε αποφοίτους της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς και
σε κατόχους ισότιμων τίτλων, οι οποίοι κατέχουν ένα
βασικό επίπεδο γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων,
β) η αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων
των αποφοίτων της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας
επαγγελματικής εκπαίδευσης, μέσω μιας μαθησιακής
διαδρομής που αξιοποιεί τις υπάρχουσες επαγγελματικές γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες και
γ) η περαιτέρω ενίσχυση των ευκαιριών ένταξης των
αποφοίτων της μη υποχρεωτικής δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας, μέσω
της απόκτησης εργασιακής εμπειρίας αξιοποιώντας τη
μεθοδολογία της μαθητείας.
Το Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητείας είναι προαιρετικό, ανήκει στη μεταλυκειακή επαγγελματική κατάρτιση και αποτελεί εκπαιδευτική διαδρομή, που η ολοκλήρωσή της, ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις πιστοποίησης
των αποφοίτων της, οδηγεί σε τίτλο επιπέδου πέντε (5)
του Ε.Σ.Ε.Ε.Κ.
Στο Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητείας εφαρμόζεται η μεθοδολογία της μαθητείας, η οποία περιλαμβάνει:
α) Μαθητεία με εκπαίδευση σε χώρο εργασίας σε
ποσοστό κατ’ ελάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) της
συνολικής διάρκειας και
β) εργαστηριακά μαθήματα ειδικότητας, τα οποία
πραγματοποιούνται σε Σχολικό Εργαστήριο (Σ.Ε.) ΕΠΑ.Λ.
ή σε Ε.Κ. Την ευθύνη υλοποίησης του Μεταλυκειακού
έτους - Τάξης Μαθητείας έχει το ΕΠΑ.Λ.
Φοίτηση στο Μεταλυκειακό έτος -
Τάξη Μαθητείας
1. Στο Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητείας εγγράφονται κατά την ακόλουθη σειρά προτεραιότητας:
α) κάτοχοι απολυτηρίου και πτυχίου ΕΠΑ.Λ. και
ΕΝ.Ε.Ε.ΓΥ.-Λ., καθώς και οι κάτοχοι ισότιμων προς αυτούς
τίτλων σε συναφείς ειδικότητες και
β) οι κάτοχοι απολυτηρίου ΓΕ.Λ. και πτυχίου ΕΠΑ.Λ. σε
συναφείς ειδικότητες.
2. Στο Μεταλυκειακό έτος - Τάξη Μαθητείας εφαρμόζεται:
α) Εργαστηριακό μάθημα ειδικότητας, ως εξής:
αα) Το εργαστηριακό μάθημα πραγματοποιείται στα
Σ.Ε. των ΕΠΑ.Λ. ή στα Ε.Κ., που εξυπηρετούν τα ΕΠΑ.Λ.,
και δεν πραγματοποιείται κατά την περίοδο των διακοπών των Χριστουγέννων, του Πάσχα, καθώς και των
θερινών διακοπών.
β) Πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο, διάρκειας
οκτώ (8) ωρών την ημέρα
Το Δημόσιο καλύπτει τις δαπάνες της ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των μαθητευομένων, που έπαθαν ατύχημα κατά τη διάρκεια του
εργαστηριακού μαθήματος στα Σ.Ε. των Ε.ΠΑ.Λ., στα Ε.Κ.
ή στους χώρους εργασίας, κατά το μέρος που οι δαπάνες
αυτές δεν καλύπτονται από άμεση ή έμμεση ασφάλισή
τους.
Οι μαθητευόμενοι του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης
Μαθητείας υπάγονται ασφαλιστικά στον Ηλεκτρονικό
Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) για
το διάστημα της μαθητείας στον κλάδο παροχών ασθένειας σε είδος και στον κλάδο παροχών ασθένειας σε
χρήμα, ο δε χρόνος ασφάλισής τους είναι συντάξιμος.
Το πρόγραμμα του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης
Μαθητείας έχει συνολική διάρκεια έντεκα (11) μήνες,
αρχίζει από την 1η Σεπτεμβρίου κάθε έτους και ολοκληρώνεται την 31η Ιουλίου του επομένου έτους. Η κατανομή μεταξύ εργαστηριακού μαθήματος και προγράμματος μάθησης σε εργασιακό χώρο, καθορίζεται στον
Οδηγό Κατάρτισης κάθε ειδικότητας.
7. Με την ολοκλήρωση του Μεταλυκειακού έτους -
Τάξης Μαθητείας χορηγείται στον απόφοιτο από τη
σχολική μονάδα Β.Ε.Κ., ύστερα από αξιολόγηση στο
εργαστηριακό μάθημα και στο πρόγραμμα μάθησης σε
εργασιακό χώρο. Η Β.Ε.Κ. είναι προαπαιτούμενη για τη
συμμετοχή στις εξετάσεις πιστοποίησης προσόντων και
απόκτησης διπλώματος επαγγελματικής εκπαίδευσης
και κατάρτισης επιπέδου πέντε (5), που διεξάγονται ετησίως από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.
Οι απόφοιτοι του Μεταλυκειακού έτους - Τάξης
Μαθητείας των ΕΠΑ.Λ., δύνανται να κατατάσσονται
σε συναφείς ειδικότητες των Ι.Ε.Κ., με απαλλαγή από
τα μαθήματα τα οποία ήδη έχουν διδαχθεί ή να κατατάσσονται σε εξάμηνο πέραν του Α΄ και σε συναφείς ειδικότητες Ι.Ε.Κ., σύμφωνα με τους Οδηγούς Κατάρτισης του
άρθρου 2 και ύστερα από απόφαση του Προϊσταμένου
της Διεύθυνσης Εφαρμογής Επαγγελματικής Κατάρτισης
του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων,
Πρόσβαση στο Επίπεδο έξι
του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων
1. Απόφοιτοι των Ι.Ε.Κ., καθώς και του Μεταλυκειακού
έτους - Τάξης Μαθητείας, που ύστερα από επιτυχή εξέταση πιστοποίησης αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης κατέχουν Δίπλωμα Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου πέντε (5) του Εθνικού
Πλαισίου Προσόντων ή ισότιμο τίτλο, δύνανται να κατατάσσονται σε τμήματα Α.Ε.Ι. συναφούς ειδικότητας με
αυτήν του ανωτέρω διπλώματος.
2. Οι ως άνω κάτοχοι Διπλώματος Επαγγελματικής Ειδικότητας Εκπαίδευσης και Κατάρτισης επιπέδου πέντε (5)
του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων, προ της εγγραφής
τους στο Ι.Ε.Κ. πρέπει απαραιτήτως να είναι και κάτοχοι
Απολυτηρίου Λυκείου.
3. Η επιλογή των υποψήφιων για κατάταξη αποφοίτων
Ι.Ε.Κ. και Μεταλυκειακού έτους - Τάξης Μαθητείας γίνεται
αποκλειστικά με κατατακτήριες εξετάσεις, που διενεργούνται με την επιμέλεια του Α.Ε.Ι. κατά τον ίδιο χρόνο
και τόπο με τις κατατακτήριες εξετάσεις του άρθρου 15
του ν. 3404/2005 (Α΄ 260) και αφορούν εξέταση με
θέματα ανάπτυξης σε τρία (3) μαθήματα του προγράμματος σπουδών του τμήματος υποδοχής. Στην επιλογή
των υποψηφίων με εξετάσεις πρέπει να διασφαλίζονται
η διαφάνεια και το αδιάβλητο της διαδικασίας. Η σειρά
επιτυχίας των υποψηφίων καθορίζεται από το άθροισμα
της βαθμολογίας όλων των μαθημάτων που εξετάζονται.
Στη σειρά αυτήν περιλαμβάνονται όσοι έχουν συγκεντρώσει συνολική βαθμολογία τουλάχιστον τριάντα (30)
μονάδες και με την προϋπόθεση ότι έχουν συγκεντρώσει
δέκα (10) μονάδες τουλάχιστον σε καθένα από τα τρία (3)
μαθήματα. Η κατάταξη γίνεται κατά φθίνουσα σειρά βαθμολογίας μέχρι να καλυφθεί το προβλεπόμενο ποσοστό.
Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) είναι δημόσια σχολεία ενηλίκων στο πεδίο της Διά Βίου Μάθησης. Απευθύνονται σε πολίτες 18 ετών και άνω, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Με το θεσμό αυτό παρέχεται η δυνατότητα να αποκτήσουν τίτλο ισότιμο με το απολυτήριο Γυμνασίου (ν.2525/1997), δίνοντας έμφαση στην απόκτηση βασικών προσόντων και στην ανάπτυξη προσωπικών δεξιοτήτων. Σήμερα, λειτουργούν 76 ΣΔΕ εκ των οποίων 12 σε Καταστήματα Κράτησης και 23 τμήματα εκτός έδρας, στις 13 Περιφέρειες της χώρας.